Reality in Complexity

     เพลโตได้อธิบายอภิปรัชญาของเขาโดยยกตัวอย่างเป็นนิทานอย่างง่าย นั่นคือนิทานเรื่องถ้ำ
     นิทานเรื่องนี้ได้กล่าวถึงคนหกคนที่เกิดและเติบโตขึ้นมาในถ้ำ อย่างไรก็ตาม ร่างกายของพวกเขาทั้งหกก็ได้ถูกพันธนาการเอาไว้ด้วยโซ่ตรวนซึ่งทำให้พวกเขามองไปได้เพียงทางข้างหน้าเท่านั้น
     ในขณะเดียวกัน  ในถ้ำยังมีกองไฟซึ่งตั้งอยู่ข้างหลังพวกเขาโดยถนนขั้นอยู่ระหว่างกลาง ด้วยเหตุนี้เอง เมื่อสิ่งต่างๆ เคลื่อนผ่านถนนไป พวกเขาจึงสามารถมองเห็นได้เพียงเงาของพวกมันเท่านั้น
     เมื่อเวลาพ้นผ่านไป พวกเขาก็เชื่อว่า "เงา" ของสิ่งต่างๆ คือความจริง และพวกเขาก็หลงเชิดชูมันอย่างมาก ราวกับว่าเงาเหล่านั้นเป็นสิ่งที่สามารถจับต้องได้ พวกเขาไม่ได้ตระหนักรู้เลยว่าเงาเหล่านี้เป็นเพียงมายาที่ถูกสร้างขึ้นมาจากแสงไฟที่อยู่เบื้องหลัง 
     ในวันหนึ่ง เมื่อหนึ่งในพวกเขาสามารถหลุดออกมาจากการพันธนาการและออกมาดูความจริงของสิ่งต่างๆ บนโลกได้ เขาก็พบว่า "เงา" ที่พวกเขาเห็นมาโดยตลอดนั้นเป็นเพียง "ภาพมายา" ที่พวกเขาหลงระเริงเชิดชูไปเท่านั้นเอง และในขณะเดียวกัน ความจริงของสิ่งต่างๆ ยังได้ทำให้เขากลายมาเป็น "ผู้รู้แจ้ง"
    ต่อมา เมื่อชายผู้รู้แจ้งกลับไปหาเพื่อนๆ ของเขาและบอกความจริงของสิ่งต่างๆ ให้พวกเขาฟัง พวกเขาก็กลับตอบชายผู้รู้แจ้งกลับมาด้วยความโมโหและกล่าวหาว่าชายผู้รู้แจ้งนั้นกำลังกล่าวเท็จและแม้แต่พยายามจะฆ่าชายผู้รู้แจ้งที่มาลบหลู่ความจริงอันประเสริฐของพวกเขา
     จากนิทานข้างต้นนี้ เพลโตได้เปรียบโลกของเราเป็นเหมือนกับ "เงา" ซึ่งเป็นเพียงแค่สิ่งที่สะท้อนมาจาก "ความจริง" ก็เท่านั้น นอกจากนี้ เรายังจะเห็นได้ว่าแม้คนเราจะมองสิ่งๆ เดียวกันอยู่ แต่หากมองในมุมมองที่ต่างกันออกไป มันก็จะให้ผลลัพธ์ที่ได้นั้นต่างกันด้วยเช่นกัน